Historia BUW

 

Biblioteka powstała wraz z utworzonym w 1816 r. Królewskim Uniwersytetem Warszawskim. Początkowo była organizacyjnie związana z uczelnią, od marca 1818 r. została usamodzielniona i zyskała charakter biblioteki publicznej. Jej pierwszym dyrektorem został wybitny leksykograf Samuel Bogumił Linde, a podbibliotekarzem (czyli zastępcą dyrektora) był Joachim Lelewel.
Bibliotekę umieszczono w Pałacu Kazimierzowskim, w siedzibie uczelni. Zbiory biblioteczne miały przede wszystkim charakter humanistyczny. Bieżącą produkcję wydawniczą z terenu Królestwa Polskiego zapewniał Bibliotece egzemplarz obowiązkowy, do którego uzyskała prawo w 1819 r.
Najcenniejsze obiekty zgromadzone były w Gabinecie Rycin, w skład którego weszły m.in. kolekcje króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i Stanisława Kostki Potockiego.
W 1831 r. po upadku powstania listopadowego Biblioteka została zamknięta. Większość zbiorów, Gabinet Rycin, kolekcję numizmatyczną oraz katalogi i inwentarze wywieziono do Petersburga.
W 1862 r. reaktywowano w Warszawie Uniwersytet, pod nazwą Szkoły Głównej, wraz z biblioteką, która przyjęła nazwę Biblioteki Głównej. Jej dyrektorem został Józef Przyborowski, zaś jego zastępcą wybitny bibliograf Karol Estreicher. W 1869 r. cesarz Aleksander II zatwierdził ustawę o przekształceniu Szkoły Głównej w uniwersytet rosyjski, a Rozporządzeniem z 1871 r. Biblioteka Główna została podporządkowana Uniwersytetowi.
W roku 1894 miało miejsce bardzo ważne wydarzenie w dziejach Biblioteki – oddano do użytku nowy gmach. Projekt architektoniczny opracowany przez Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka i Stefana Szyllera odpowiadał najnowszym osiągnięciom techniki bibliotecznej.
Po opuszczeniu przez Rosjan Warszawy w sierpniu 1915 r. Cesarski Uniwersytet Warszawski został ewakuowany do Rostowa nad Donem. Wywieziono wówczas najcenniejsze zbiory biblioteki: inkunabuły, rękopisy, część inwentarzy i archiwum bibliotecznego. Biblioteka została ponownie uruchomiona jesienią 1915 r. wraz z odrodzeniem polskiego Uniwersytetu w Warszawie.
W chwili wybuchu II wojny światowej biblioteka posiadała ok. miliona jednostek zbiorów. W 1940 r. biblioteki: Narodową, Uniwersytecką i Ordynacji Krasińskich połączono tworząc Staatsbibliothek Warschau. Przez cały okres okupacji Biblioteka nielegalnie udostępniała zbiory działającym w Warszawie tajnym uniwersytetom Warszawskiemu i Poznańskiemu. Straty wojenne Biblioteki Uniwersyteckiej były bardzo poważne, nie tyle ze względu na liczebność utraconych zbiorów co na ich wartość.
W styczniu 1945 r. przystąpiono do zabezpieczania i porządkowania Biblioteki. W pierwszych latach powojennych Biblioteka głównie skupiła się na rewindykacji swoich zbiorów oraz na przejmowaniu księgozbiorów porzuconych, głównie poniemieckich i podworskich.
W 1990 r. rząd Tadeusza Mazowieckiego podjął decyzję, aby dochody z wynajmu gmachu byłego KC PZPR przeznaczyć na budowę nowej siedziby Biblioteki. W 1993 r. rozpisano konkurs architektoniczny na nowy gmach Biblioteki. Pierwszą nagrodę oraz wskazanie do realizacji uzyskał projekt architektów Marka Budzyńskiego i Zbigniewa Badowskiego. Oddanie Bibliotece i społeczności akademickiej nowego gmachu na Powiślu otworzyło nowy etap w dziejach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

11 czerwca 1999 r. Jan Paweł II poświęcił nowy gmach Biblioteki , a 15 grudnia 1999 r., po pięciomiesięcznej przeprowadzce, Biblioteka została otwarta dla czytelników w nowej siedzibie na Powiślu.
15 czerwca 2001 r. prezydent USA, George W. Bush wygłosił w nowym gmachu przemówienie do społeczności UW i mieszkańców Warszawy.

Ikony: Freepik (www.freepik.com) z www.flaticon.com, Retina Display Icons (www.iconfinder.com/iconsets/TWG_Retina_Icons) od The Working Group (blog.twg.ca).